عرضه اولیه سهام چیست؟

وقتی سهام یک شرکتی برای اولین بار در بورس می‌آید و افراد بتوانند از طریق بورس، سهام آن شرکت را خریداری کنند عرضه اولیه یا عرضه عمومی اولیه می گویند. ipo مخفف کلمه initial public offering به معنی عرضه عمومی اولیه هست. این امکان برای هر شرکتی وجود ندارد که سهام خود را در بورس عرضه کند. دلیل این موضوع این است که با وجود تعداد زیادی از شرکت ها و کارخانه ها،.فقط حدود ۸۰۰ شرکت توانسته‌اند قوانین و مقررات خاص سازمان بورس و اوراق بهادار را رعایت کنند.
معمولاً بیش از ۹۰ درصد این عرضه های اولیه در بورس سودآور است و این سودآوری عرضه اولیه ها باعث جذابیت برای سرمایه‌ گذاران در بورس بخصوص برای تازه ‌واردها شده است و طرفداران مخصوص به خودشان را دارند.

چگونه از عرضه اولیه‌ها با خبر شویم؟

اطلاعیه‌های عرضه اولیه معمولاً ۴۸ ساعت قبل از عرضه، ساعت، روز و قیمت سقف و کف و … را در سایت سازمان بورس یا فرابورس اعلام می‌کند و یا کسانی که کد بورسی داشته باشند کارگزاری ­ها از طریق ایمیل یا پیامک و یا در صفحه کارگزاری به آنها اعلام می‌کنند.

چگونه عرضه اولیه را بخریم؟

اول از همه باید در سامانه سجام ثبت نام کنید و کد بورسی داشته باشید تا بتوانید عرضه اولیه خریداری کنید سپس طبق اطلاعیه‌های سازمان بورس در ساعت و زمان اعلام‌شده می‌توانید سفارش خود را با نماد موردنظر و در محدوده قیمت و تعداد سهام مشخص‌شده سفارش خود را ثبت نمایید. به دو صورت آنلاین و آفلاین می‌توانید این سفارش را ثبت کنید.
بعضی از کارگزاری ها مثل کارگزاری آگاه و فارابی و چند کارگزاری دیگر یک قابلیت را به صفحه معاملاتی خود اضافه کرده‌اند که از طریق آن به‌صورت آفلاین از دو سه روز قبل درخواست نموده و در روز عرضه اولیه سفارش آن‌ها ثبت می‌گردد ولی اگر بخواهید به‌صورت آنلاین شرکت کنید باید وارد صفحه معاملاتی خود شوید و طبق اعلام ناظر بازار در ساعت مقرر سفارش خود را ثبت نمایید.

مزایای عرضه اولیه برای شرکت‌ها

اکثر شرکت‌ها به علل مختلف تمایل به ورود به بازار بورس دارند که مهم ترین آنها به شرح زیر است:

• سهولت تأمین مالی از طریق بورس
• معافیت از مالیات
• افزایش نقدشوندگی سهام و کاهش هزینه سرمایه
• افزایش قدرت چانه زنی شرکت‌ها
• افزایش اعتبار داخلی و بین‌المللی
• ارتقاء سیستم‌های اطلاعات حسابداری و کنترل‌های داخلی شرکت
• بهبود ساختار مالی و اقتصادی شرکت در نتیجه رعایت الزامات پذیرش اوراق بهادار

خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ

در روش بوک بیلدینگ سفارشات بر روی یک نماد در بازه زمانی مشخصی که توسط سازمان بورس از پیش اطلاع‌رسانی شده، دریافت می‌شود. بر این اساس سهامداران فرصت دارند تا طی چند ساعت و بدون هیچ‌گونه اولویت زمانی سفارش خود را ثبت کنند. همچنین به‌جای تعیین یک قیمت مشخص، یک بازه قیمتی دارای بالاترین و پایین‌ترین آستانه قیمتی اعلام می‌شود. در این روش حجم یا حداکثر تعداد سهامی که هر فرد می‌تواند دریافت کند نیز از طریق اطلاع‌رسانی‌های سازمان بورس اعلام می‌شود. پس از اتمام مهلت سفارش گیری نیز، تعداد سهم هر کد بورسی مشخص می‌شود که این تعداد بر اساس کل افرادی است که در مهلت مقرر سفارش خود را ثبت کرده‌اند.

دلیل استقبال از عرضه اولیه چیست؟

به این خاطر است که شرکت ها سهام خود را پایین ­تر از ارزش ذاتی خود به فروش می‌رسانند و باعث جذاب شدن و استقبال از عرضه اولیه برای اشخاص شده است.

خرید عرضه اولیه بدون نقدینگی چگونه است؟

برخی از کارگزاری‌ها با هدف جذب مشتری بدون داشتن موجودی ریالی از سوی شما به نمایندگی از شما عرضه اولیه را خریداری می‌کنند و در واقع به شما اعتبار می‌دهند و معمولاً شما باید طی چند روز کاری بعد با این کارگزاری‌ها تسویه نمایید و در غیر این صورت کارگزاری عرضه اولیه را خواهد فروخت تا بدهی شما تسویه گردد.

آیا عرضه اولیه همیشه سودآور است؟

خیر. مواردی هم وجود دارند که خرید آن حتی می تواند متجر به ضرر شما می شود، پس بدون بررسی خرید نکنید. موارد متعددی هم وجود داشته که سهم بعد از عرضه اولیه رشد زیادی نکرده. حتی در برخی مواقع شاهد افت قیمت سهم پس از عرضه اولیه نیز بوده ایم. این افت قیمت می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. مثلا اینکه سهم جذایبیتی برای خرید نداشته است. یا اینکه سهم در شرایطی عرضه شده است که شرایط کلی بازار مناسب نبوده است و شرایط بازار در آن زمان برای عرضه آن سهم مناسب نبوده است.

سخن آخر

با توجه به رشد خوب بازار سرمایه در سالهای اخیر معمولا سهام هایی که به صورت عرضه اولیه ارائه می شوند دارای سود خوبی در کوتاه مدت هستند ولی با این حال بهتر است برای نگهداری یا فروش سهم های عرضه اولیه در کوتاه مدت بررسی کافی را انجام دهیم تا بتوانیم بهترین بهره را از خرید این نوع سهام ها داشته باشیم.