اوراق بهادار مشتقه چیست؟

به قراردادهای مالی ای گفته می شود که ارزش خود را از کالای فیزیکی (دارایی پایه) می گیرند. دارایی های پایه یا همان کالای فیزیکی می تواند به شکل سهام، کالا، بورسهای خارجی، نرخهای بهره، صنعت ساخت و ساز یا هر نوع دارایی دیگر باشد.

انواع اوراق مشتقه

•  قراردادهای سلف (Forward)
• قراردادهای آتی (Futures)
• قراردادهای اختیار معامله (options)
• قراردادهای معاوضه (swaps)

این قراردادها هم در بورس و هم خارج از بورس نیز قابل معامله هستند.

قرارداد سلف:

قرارداد سلف قرارادادی است که بین دو طرف خارج از بورس، منعقد می شود. این قرارداد به منظور خرید یا فروش یک دارایی در تاریخ آینده با قیمت مورد توافق دو طرف، هنگام امضاء قرارداد، تعیین می شود و جزء قدیمی ترین و ابتدایی ترین قراردادهای مشتقه می باشد.

قرارداد آتی:

قرارداد آتی قرادادی است که بین دو طرف در بورس، منعقد می شود. این قرارداد به منظور خرید یا فروش مقداری معین و با کیفیتی مشخص از یک دارایی در زمان مشخصی در آینده، با قیمت مورد توافق، هنگام امضاء قرارداد تعیین می گردد.

قرارداد اختیار معامله:

قرارداد اختیار معامله دو طرف دارد :

۱- خریدار اختیار معامله

خریدار اختیار معامله به دارنده آن حقی را جهت خرید یا فروش یک دارایی پایه (کالا ) در زمانی مشخص و قیمتی معین در آینده بدون اینکه اجباری در معامله داشته باشد را می دهد.

۲- فروشنده اختیار معامله

فروشنده اختیار معامله قراردادی است که چنانچه خریدار تقاضای اجرای تعهد فروشنده را بنماید، فروشنده موظف به اجرای تعهد و فروش دارایی (کالا) به خریدار می باشد. از خریدار دریافت (Premium) فروشنده اختیار مبلغی را بعنوان پشتوانه قیمت معامله بنام حق بیمه می کند.

قراردادهای معاوضه

قرارداد های معاوضه توافقی است میان دو شخص، مبنی بر معاوضه پرداخت های مربوط به اصل و فرع دو نوع متفاوت از بدهی ها و دارایی ها در آینده. نیازهای مختلف شرکت ها و مؤسسات از یک سو و امکانات متفاوت آنان در دسترسی به منابع و بازارهای مالی از سوی دیگر سبب شده است در نیازها و امکانات و به تبع آن خلق ابزارهای مالی جدید در جهت مرتفع ساختن این نیازها تنوع ایجاد شود.